Glas is harder dan staal, zwaarder dan beton en toch fragiel. Hoe zit dat?
Hardheid van glas: 6-6,5 op de schaal van Mohs
Soortelijk gewicht glas: 2,5 kg per liter
Glas is een fascinerend materiaal met unieke eigenschappen. Hoewel veel mensen het als kwetsbaar beschouwen en bang zijn om het te breken, is glas verrassend robuust. Wist je dat glas zwaarder is dan beton? Ongewapend beton weegt namelijk slechts 2,3 kg per liter. Bovendien is glas harder dan gewoon staal – iets wat je misschien niet direct zou verwachten als je een hamer naast een wijnglas ziet liggen.
Friedrich Mohs
De hardheid van materialen wordt gemeten met de schaal van Mohs. Dit eenvoudige maar effectieve systeem werd in 1812 ontwikkeld door Friedrich Mohs om objectief de hardheid van verschillende materialen vast te stellen.
Op de schaal van 1 tot 10 bepaalde hij welke materialen elkaar kunnen krassen. Diamant bleek alle andere stoffen te kunnen krassen, terwijl geen enkel materiaal in staat was diamant te beschadigen. Daarom kreeg diamant de hoogste waarde op de schaal: een hardheid van 10. Aan de andere kant zocht Mohs naar het zachtste materiaal, een vaste stof die door alle andere materialen gekrast kon worden zonder zelf iets te krassen. Hij kwam uit bij talk, dat een hardheid van 1 kreeg. Ter vergelijking: marmer, een materiaal dat beeldhouwers vaak als stevig beschouwen, heeft een hardheid van slechts 3,5.
Hardheid van glas
Glas heeft doorgaans een hardheid van gemiddeld 6,5 op de schaal van Mohs, afhankelijk van de samenstelling. Borosilicaatglas is bijvoorbeeld harder en bereikt een waarde van 7,5. Hiermee is glas harder dan het staal dat in reguliere zakmessen wordt gebruikt, dat een hardheid van 5,5 heeft. Roestvrij staal (RVS) varieert in hardheid van 5,5 tot 6,3.
Dat glas toch kan worden “gesneden” met het RVS-wieltje van een glassnijder, komt door de specifieke vorm van het wieltje en de manier waarop het staal is behandeld. Staal kan namelijk worden gehard, waardoor het een hardheid van meer dan 7 op de schaal van Mohs kan bereiken, zoals bij een geharde stalen vijl.
Glas oprollen
Glas is minder breekbaar dan je misschien denkt. Wist je bijvoorbeeld dat glasvezel voor internetkabels eenvoudig opgerold kan worden? Ondanks dat het bestaat uit een bundel van extreem lange, dunne glasdraden. Glasvezeldoek, vaak gecombineerd met epoxy om boten, kano’s of kunstwerken te maken, kun je zelfs opvouwen zonder dat het breekt.
Twijfel je nog of oprolbare glasvezelkabels of opvouwbaar glasvezeldoek echt van glas zijn gemaakt? Probeer dan eens een leuk experiment (onder begeleiding ook een aanrader om met kinderen te doen). Pak een stukje kabel of trek een lange draad uit het doek. Zoek vervolgens een blauwe vlam, bijvoorbeeld van een gasfornuis of een crème brûlée-brander, die heet genoeg is. Houd het uiteinde van de glasvezel voorzichtig in de vlam. Je zult zien dat het smelt en zich vormt tot een klein, groen glasbolletje. Dit bolletje blijft ongeveer 10 minuten heet. Laat het daarna afkoelen, neem het in je hand en tik er zachtjes mee tegen glas of steen. Het is echt glas! Glas dat je zojuist nog kon oprollen of opvouwen.
Nu u dit weet over glas ...
Nu u dit weet over glas, is uw bewondering voor dit fascinerende materiaal gegroeid? Vanaf nu bekijkt u glaskunst met een geheel nieuwe blik. Wilt u meer glaskunst ontdekken? U bent van harte welkom bij Glass & Art!
